DERS 9: WORD'DE INTERNET VE INTRANET
İŞLEMLERİ
Amaçlar: -Belgeleri Web Sayfası Olarak
Kaydetmek ve Yayınlamak. -Web Araç Çubuğunu Kullanmak. I. INTERNET VE INTRANET ÖZELLİKLERİ
Hızla yayılan Internet erişimi
Word kullanıcıların da artık verilerini Web sayfası olarak kaydedebilmek gibi
işlemleri yapmasını zorunlu hale getirmiştir. Word 2000'de yer alan Internet
ve Intranet olanakları içinde Web sayfası tasarlama, Web klasörlerin erişmek,
E-mail göndermek gibi özellikleri içerir. A. WEB SAYFASI YARATMAK
Excel 2000 ile Web sayfası yaratmak
için değişik yöntemler kullanabilirsiniz. Bu iş için tasarlanmış sihirbaz ya
da şablonları kullanarak bir Web sayfası (web sitesi) tasarlayabileceğiniz
gibi herhangi bir Word çalışma kitabını ya da sayfasını Web sayfası olarak
tasarlayıp Web Page olarak kaydedebilirsiniz. Bu işlem sırasında sayfa HTML
koduna (Web sayfalarının yaratılmasında kullanılan dil) çevirilir. Bir Belgeyi Web Page Olarak
Kaydetmek: Word 2000 içinde hazırlanan
belgenin normal Word dosyası ya da Web sayfası olarak kaydedilmesi herhangi
bir format kaybına neden olmaz. Bir belgeyi Web sayfası olarak
kaydetmek için: 1. File (Dosya) menüsünden
Save As Web Page (Web sayfası olarak kaydet) komutuna tıklayın. 2. Web sayfasının yeri seçilir
ve adı gilir. B. WEB SAYFASINI INTRANET/INTERNET ÜZERİNDE
YAYINLAMAK
Eğer şirketinizde bir Intranet
varsa ya da Internet'e erişim varsa Word 2000 ile hazırlanan Web sayfaları
Web folder (Web server üzerindeki klasörler) üzerine kayıt edilebilir. Web sayfasını Internet
üzerinde yayınlamak (ya da erişilebilir hale getirmek) için Web sayfasının
bir Internet Servis sağlayıcı tarafından yayınlanması ya da bilgisayarınıza
Web Server yazılımını yüklenmesi gerekir. Web Server Üzerindeki Bir Web
Sayfasını Açmak: 1. Standart araç çubuğunda yer
alan Open (Aç) düğmesine tıklayın. 2. Places Bar üzerinde Web
Folders seçeneğine tıklayın. Ardından Web sayfanızın bulunduğu klasör
üzerinde çift tıklayın. 3. Listede yer alan Web
sayfanızı açmak için üzerinde çift tıklayın. C. WEB ARAÇ ÇUBUĞU
Word 2000 ortamında yer alan
Web araç çubuğu Intranet ve Internet erişiminde kolaylık sağlamak için
geliştirilmiştir. Web araç çubuğunda ileri/geri düğmeleri, Internet üzerinde
arama (search) düğmesi, Favorites düğmesi ile sık kullanılan sitelere,
kanallara erişim sağlanır. Bunun dışında Web araç
çubuğunda yer alan adres araç çubuğu istenilen yerel adreslerin ve Internet
ardeslerinin yazılarak erişimin sağlandığı bir bölüme de sahiptir. Bu
adresler URL (Uniform Resourse Locator) olarak yazılabilir. UYGULAMA
Belgenin HTML olarak
kaydedilmesi Bir belge yaratın ve normal
(.doc) olarak kaydedin. Daha sonra aynı belgeyi Web Page olarak kaydedin. Belgenizi Web dizinine
kopyalayarak yayınlayın: İPUCU: Varsayım olarak Web
yayınlama dizini: inetpup\wwwroot dizinidir. GÖZDEN GEÇİRME
1. Şirketiniz için bir
Intranet nasıl tasarlanır. Sizce Intranet içinde yer alması gereken ortak
bilgiler nelerdir? 2. Web folder nedir? Nerede
yer alır? |
DONANIM (HARDWARE):
Bilgisayarın gözle
görülen fiziksel kesimi olup, elektronik devreler, ekran, klavye ve kablolar gibi
birimlerden meydana gelir. Her bilgisayarın dış dünyadan bilgi ve program kabul
edebilmesi, bu programlardaki işlem adımlarını uygulayarak sonuçları dış
dünyaya verebilmesi için bazı özellikleri ve elemanlarının olması gerekir. Bu
elemanlar bilgisayarın donanım sistemini oluşturur.
Donanım da Kendi
Arasında 5 Alt Bölüme Ayrılır.0
BELLEK:
Küçük ferrit
halkacıklarından meydana gelen elektromanyetik bir birimdir. Ferrit
halkacıkları, gelen elektrik akımının yönüne göre sağa ve sola doğru mıknatıslanır.
Bunun sonucu olarak doğru (1) veya yanlış (0) değerini alırlar. Günlük hayatta
kullandığımız tüm semboller yani harfler, sayılar ve bazı özel işaretler; belli
sayıdaki bu çekirdeklerin sağa ve sola mıknatıslanması ile bellekte
saklanırlar.
İkili sayı sistemini
oluşturan bu sembollerin (0 ve 1) her birimine BIT (BINARY DIGIT) adı verilir.
Bit, bilgisayardaki en küçük bilgi birimdir. Sekiz sembol (Bit)’den meydana
gelen sözcüğe (veya karaktere) BYTE adı verilir. Her Byte (bayt), sayısal ve
alfabetik karakterlerin gösteriminde kullanılır. Sistemde her sembole karşılık
gelecek şekilde ikili sayı mevcuttur (0,1). Bu sisteme BINARY SYSTEM adı
verilir. Bellekteki bilgiler posta kutusu gibi bölünmüş alanlara yerleştirilir.
Her bölüm belli bir bilgi birikimini sağlar. Söz konusu bilginin bellek
üzerindeki konumuna ADRES adı verilir. Biz programda söz konusu bilgilere
ulaşmak için çeşitli simgeler kullanırız. Her simge, bellekteki bir adrese
karşılık gelir. Bir simge içerisindeki değer, programın çalışması boyunca
farklı değerler taşıyacak ise, buna DEĞİŞKEN DEĞER, hep aynı kalacaksa SABİT
DEĞER denir.
BİT NEDİR?
Bir bilgisayardaki en
küçük bilgi (veri) parçacığına Bit adı verilir. 1 BYTE, 10110011 gibi sekiz
karakterden oluşur. Her bir en küçük bilgi parçası bir Bit’tir ve 8 bit de bir
karakter, yani bir Byte eder.
Bir Byte (Bayt)’ı
oluşturan 0 ve 1’lere bir Bit denir. 1 Byte 8 Bit’ten oluşur.
Şimdi; 1 karakter 8
Bit’e karşılık geldiğine göre,
8 Bit 1 Byte
1024 Byte 1 Kilo Byte (KB)
1024 KB 1 Mega Byte (MB) (106
Byte)
1024 MB 1 Giga Byte (GB)
1024 GB 1 Tera Byte (TB)’a eşittir.
BELLEK (MEMORY) NEDİR VE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Bellek (Memory), hafıza
anlamına gelir. Bilgilerin geçici ya da sürekli saklandığı ortamlardır. Bilgilerin
sürekli saklandığı ortamlara yan bellek veya yardımcı bellek (Disk, disket) adı
verilir
RAM (RANDOM ACCESS MEMORY/RASGELE ERİŞİMLİ) BELLEK:
Bilgisayar programcısı
ve bilgisayar işletmenleri tarafından kullanılan bellektir. Bu bellekte yer
alan bilgiler değiştirilebilir, silinebilir veya ekleme yapılabilir. Bilgiler
bu bellekte, bilgisayar açık kaldığı sürece saklanırlar. Bu nedenle RAM
bellekte yapılacak çalışmalar, eğer daha sonra kullanılacaksa, mutlaka disk ya
da disketlerde saklanmalıdır. Ram bellek, disk veya diskete göre, bilgilerin
daha hızlı değerlendirildiği veya kayıt edildiği bellektir. İçerisinde bulunan
bilgiler kayıt edilmediklerinde, herhangi bir güç kaybı/elektrik kesintisi
durumunda silinirler. Yani RAM bellek elektrik kesintilerinden etkilenir ve
içindeki bilgiler silinir.
RAM bellek, rasgele
erişimli bellek anlamında kullanılır. Hem okunabilen hem de yazılabilen bir
bellektir. Bilgisayarda bu belleğin büyüklüğü çok önemlidir. Zira işletim
sistemi ve programlar bu bellek üzerine açılır ve orada çalışırlar. Belleğin
yetersizliği, programların yavaş çalışmasına veya hiç açılamamasına neden olur.
Bilgisayar açıkken bu
bellek aktiftir. 2,4,8,16,32,64,128, 256 gibi ve MB cinsinden ölçümlenirler. Bu
gün bir PC’de olması gereken en az bellek miktarı 32 MB olmalıdır. Belleğin ne
kadar artırılabileceği de önemlidir. RAM bellek sistem ünitesi içerisinde ana
kart üzerinde yer alır.
ROM
(READ ONLY MEMORY/YALNIZCA OKUNABİLİR) BELLEK:
Bu bellek, bilgisayar
üreticisi firma tarafından ve üretim esnasında programlanır ve takılır. Üretici
firma bu belleğin içerisine hazır bazı bilgiler yerleştirmiştir. Bu bilgiler
bilgisayar açıldığında kendiliğinden okunur ve işleme sokulur. Bilgisayarı
bizim vereceğimiz komutları algılayabilir hale getirir. Bu bellekte bulunan
bilgiler elektrik kesintilerinden kesinlikle etkilenmez. Zira buradaki
bilgiler, silinemez, değiştirilemez, bunlara yenileri eklenemez. Kısaca
söylemek gerekirse; ROM bellek elektrik kesintilerinden etkilenmez, içindeki
bilgiler kaybolmaz ve değiştirilmez. Ancak RAM belleğe göre daha düşük
kapasiteye sahiptirler ve bu kapasiteleri de değiştirilemez.
Sadece okunabilme
özelliğine sahip bulunan bu belleğin büyüklüğünün bizim için önemi yoktur.
Bellek üzerinde, sistemin açılışını sağlayan BIOS (Basic Input Output System)
dediğimiz temel sistem programları yer alır.
EPROM (ERASEABLE PROGRAMMABLE READ ONLY MEMORY) BELLEK:
Silinebilen,
programlanabilen, sadece okunabilen bir bellektir. Yazıcı gibi çeşitli
aygıtların işleyişini kontrol eder.
PROM (PROGRAMMABLE READ ONLY MEMORY) BELLEK:
Programlanabilen, sadece
okunur bellektir.
MERKEZİ İŞLEM BİRİMİ/CPU (CENTRAL PROCESSING UNIT)
Bir merkezi işlem
ünitesi (birimi)’dir (MİB).
Bilgisayarın en önemli birimidir.
Bilgisayarın işlem hızını, tipini belirleyen bir unsurdur. Kısaca buna
bilgisayarın beynidir diyebiliriz. Tüm matematiksel ve mantıksal işlemler,
merkezi işlem birimi/CPU tarafından yapılır. CPU, sistem ünitesi içerisinde,
yani Anakart üzerinde yer alır.
CPU’nun iki işlem
özelliğini belirlemek gerekirse bunlar;
Aritmetik ve Mantıksal İşlem Birimi
Denetim Birimi (Yapılacak işlemler arasındaki kontrolü ve çevre birimleriyle
olan etkileşimi sağlar) olarak ikiye ayırabiliriz.
Merkezi işlem biriminin
hızı; Megahertz (MHZ) veya Million Instructions Per Second/Saniyede Yaptığı
İşlem Sayısı (MIPS) olarak iki şekilde ifade edilebilir.
Örneğin; 33 MHZ, 50 MHZ,
150 MHZ, 160 MHZ gibi.
Intel firması tarafından
günümüze kadar bir çok işlemci türü piyasaya sürülmüştür. Bu firmanın ürettiği
malın benzerleri ve kalite açısından farklı olanları piyasada bulunmakla
birlikte, yaptıkları işin cinsi ve hızı yönünden aynı değerlerle ölçülürler. Bu
güne kadar gelişen teknolojilerin bir sıralamasını aşağıda gösterebiliriz.
8086 PC XT (197x – 198x)
8088 4,77 MHZ
80286 PC AT 10-16 MHZ
80386 25-33 MHZ
80486 33-66 MHZ
80586 Dx 2-66 MHZ
80586 Dx 4-100 MHZ
Pentium 75 – 150 MHZ
Pentium 100 – 160 MHZ
Pentium 133 MHZ
Pentium 166 MHZ
Pentium P5 100 – 133 MHZ
Pentium Pro 160 MHZ
Pentium II 133 MHZ
Pentium II 166 MHZ
Pentium III 450 MHZ
Günümüzde Pentium
modellerinin PIII 700 MHZ gücüne erişmiş modelleri üretilmektedir.
YARDIMCI BELLEK
(AUXİLİOR STROGE UNIT) BİRİMLERİ:
Büyük bilgi birikimlerini saklamak amacıyla (Yani RAM’de oluşturulan ve daha
sonra kaydedilmesi gereken bilgileri) kullanılan birimlerdir. Bilgisayarda
yardımcı bellek birimi olarak SABİT DİSK (HARD DİSK) veya DİSKET (FLOPPY DISK)
kullanılır. Bunların dışında bantlar, kartuşlar, optik bantlar da saklama
birimi olarak kullanılır.
Yardımcı bellek
birimleri olarak adlandırdığımız bu öğeleri iki ana başlık altında inceleyelim.
Disketler (Floppy Disk)
Disketler, disketin
kendisi ve disket kabından oluşur. Disket, bilgilerin saklandığı özel manyetik
ortamdır. Disket kabı üzerinde; sürücülerdeki okuyucu/yazıcı kafanın ulaşımını
sağlayacak ve disketin manyetik alana yerleşmesini belirleyecek şekilde açık
bir yer bulunur. Yine disket kabı üzerinde bir merkezleme deliği bulunur. Bu
delik; okuma/yazma konumunun tespit edilmesini sağlar. Disket kabı üzerinde
ayrıca koruma çentiği adı verilen bir yer bulunur. Bu bölüm Koruma/Protect
konumuna getirildiğinde, disket üzerine her ne amaçla olursa olsun bilgi
kaydedilmesi ve silinmesi engellenmiş olur. Disket yüzeyi birbirini kesmeyen
dairelerden oluşmuştur. Bu dairelere İZ/TRACK adı verilir. Bu izler manyetik
ortamlar olup, bilgilerin kayıt edildiği yerlerdir. Disket yüzeyi ayrıca
disketin ölçü ve niteliğine göre değişen sayıda SECTOR adı verilen bölümlere
ayrılmıştır. Ayrıca bu bölümler CLUSTER’lere de ayrılırlar. Buralara da bilgi
girişi sağlanır.
Konusu edilen bu
disketler için bir ölçü örneklemesi yapmak gerekirse;
3,5” (3,5 inch) disketler; 720 KB ve 1.44 MB kapasiteli olarak ikiye
ayrılırlar. 720 KB’lik disketlere Double Density/Çift Yoğunluklu (DD), 1.44
MB’lık disketlere ise High Density/Yüksek Yoğunluklu (HD) isimlendirmesi
yapılır. Günümüzde kullanılan disket türleri de bunlardır.
5.25” (5.25 inch) disketler; eski teknoloji ürünü disketlerdir. Günümüzde sık
olarak rastlanmamakla birlikte, piyasa da az da olsa bulunurlar. Bunlar ise
kendi aralarında 180 KB (DD) ve 360 KB (DD) ve 1.2 MB (HD) olarak sınıflara
ayrılırlar. Kullanım alanları yok denilecek kadar azdır.
Sabit Disk (Hard
Disk)’ler
Sabit diskler,
disketlere göre daha fazla bilginin saklanabildiği ortamlardır. Bu disklerin
depolama kapasitesi Megabyte ve Gigabyte cinsindendir. Bunlara örnek verecek
olursak; 350, MB, 400 MB, 500 MB, 800 MB, 1 Gb, 1,6 GB, 2.x GB, 4 GB gibi
ölçülerde bulunurlar. Ancak günümüzde bu ölçülerde bir sabit disk bulmak pek
mümkün olamamaktadır. Zira 10 GB ölçülerde üretilmeye başlanmışlardır.
Sabit diskler büyüdükçe,
o derecede de çabuk dolarlar, yani; bir yılda dolan 4 GB’lık bir sabit diske
nazaran 10 GB’lık bir sabit disk yine bir yılda dolabilir. Bunun nedeni ise
Fragmante duruma gelmelerindendir. Yani her bir Cluster’de kalan boşluk
miktarı, diskin büyümesiyle orantılı olarak büyür. Bunun, Defrag programı ile
Defragmante duruma getirilmesi gerekir.
Sabit diskler üzerindeki
bir bilgiye erişim hızı, MS (Mili Second) cinsinden ölçülür.
GİRİŞ-ÇIKIŞ/INPUT-OUTPUT ÜNİTELERİ
Bilgisayarlara girilen veriler; giriş ünitesi elemanları yardımıyla bilgisayara
aktarılır ve bunlar daha sonradan çıkış birimleri ile bilgisayardan tekrar geri
alınabilir.
Giriş birimleri olarak
Fare (Mouse), Klavye (Keyboard), Tarayıcı (Scanner), Disk ve Disketleri sayabiliriz.
Sonuçların dış ortamlara
aktarıldığı çıkış birimlerini ise; Ekran (Monitör), Yazıcı (Printer), Çizici
(Plotter), Disk ve Disketler olarak sıralayabiliriz.
Klavye, bilgisayara
iletmek istediğimiz verileri girmemizi sağlayan aygıttır. Klavyeden girilen her
değer (özel tuşlar hariç) ekranda görülür. Klavyeleri kendi aralarında iki
grupta inceleyebiliriz. Bunlar; XT ve AT klavyelerdir. XT klavyeler, XT
bilgisayarlarda kullanılabilirler. AT klavyelerden daha az sayıda tuşa
sahiptirler. AT klavyelerde ise 102 ya da 104
veya 105 tuş bulunur. 105 tuşlu klavyeler Windows 95 ve sonrası için
uyumludurlar. Bunlar ayrıca, harflerin dizilişine göre F ve Q olarak iki cinse
ayrılırlar.
Klavye
Klavye üzerinde bulunan
tuşları 3 grupta inceleyebiliriz. Bunlar; Fonksiyon Tuşları, Daktilo Tuşları ve
Numaratör Tuşları’dır.
Fonksiyon Tuşları: Her programlama dilinde ve işletim sisteminde farklı
görevler alırlar. Bu tuşlar AT klavyelerde F1’den F12’ye kadar; XT klavyelerde
ise F1’den F10’a kadar numalandırılmışlardır.
Daktilo Tuşları: Bu bölümde A ile Z arasındaki harflerle, 0 ve 9 arasındaki
rakamlar, ünlem, soru işareti ve benzeri işaret tuşları bulunur.
Numaratör Tuşları: Bu bölümde ise, 0 ve 9 arasındaki rakamların yanı sıra bazı
özel tuşlar da bulunur. Bu tuşlar, klavye üzerinde bulunan Num Lock tuşunun
basılı olup olmamasına göre işlev görürler.
Klavyede Bulunan Diğer
Fonksiyon Tuşları:
ESCAPE (ESC) TUŞU: Genelde paket programlarda veya kelime işlem programlarında
kullanılan bir tuştur. Bir adımı iptal etmek için, yani bir önceki konuma
dönmek için kullanılır.
SHIFT TUŞU: Shift tuşu, klavyenin çift karakterli tuşlarından, üstteki
karakteri yazdırmak için kullanılır. Tek başına bir anlam ifade etmez. Çift
karakterli tuşlardan üstteki karakteri yazdırabilmek için, bu tuş basılı
tutulur ve ardından ilgili tuşa basılır. Klavye, bilgisayar ilk açıldığında
küçük harf modundadır. Shift tuşu ile geçici olarak büyük harf yazdırılır.
Windows ortamında; yazılan bir bilgiyi veya belli nesneleri seçmek/bloklamak
amacıyla da kullanılır. Mesela bir kelime işlemcide bir satırı bloklamak için,
satırın başına gelip, Shift tuşuna devamlı basılırken, sağ-sol, yukarı-aşağı
ok/yön tuşlarını kullanmak gerekir.
CAPS LOCK TUŞU: Klavyeyi bir bütün olarak büyük harf yazar moduna veya küçük
harf moduna geçirmeyi sağlar. Bu tuşa bir kez basıldığında ona ait lamba yanar,
bir diğer basışta da söner. Lambanın yanıyor olması, büyük harf modunda yazıyor
demektir. Bu lamba yanıkken ayrıca Shift tuşuna da basılırsa, bu kez, lamba
açık olmasına rağmen küçük harf yazılır.
CTRL TUŞU: Control tuşu, kendi başına bir anlam taşımaz. Program içerisinde
tanımlanan bir başka tuşla beraber basıldığında, verilen görevi yerine getirir.
Örneğin bir program çalıştırılırken, Ctrl+C veya Ctrl+Break (Pause) tuş
kombinasyonu kullanılırsa, programın çalışması durdurulur. Bu tür tuş
kullanımlarına tuş kombinasyonu adı verilir.
ALT TUŞU: Bu tuş da kendi başına anlam taşımaz. Bilgisayarın karakter setinde
yer alan her sembol, klavye üzerinde bulunmayabilir. Ancak her sembolün bir
kodu vardır ve bu kodlara ASCII adı verilir. Toplam olarak 256 tane ASCII kodu
vardır. Bu kodlara verilebilecek en yüksek değer 255’tir (0+255=256).
ASCII (American Standard
Code For Information Interchange) karakter kodundaki 0’dan 31’e kadar olan
karakterler, kontrol karakterleridir. Dolayısıyla normal şartlar altında
ekranda görüntülenmezler. (İleride açıklanacak olan Type komutu kullanılarak
çalışır dosyalar görüntülenmek istenildiğinde bu tür durumlarla karşılaşılır)
ALTGR TUŞU: Klavyede üç karakter taşıyan tuşlardan üçüncü karakteri yazdırmada
kullanılır.
SPACE BAR (BOŞLUK) TUŞU: Klavye üzerinde en altta bulunan uzun tuştur. Bilgiler
girilirken, kelimeler arasında boşluk bırakmak amacıyla kullanılır.
ENTER/RETURN (GİRİŞ) TUŞU: Klavyeden girilen değerler, komutlar; bilgisayarın
belleğine yani hafızasına Enter tuşu ile gönderilir.
BACK SPACE (GERİYE SİLME) TUŞU: Bu tuş, yazılan son karakteri silmek için
kullanılır. Yazım imlecini (Cursör/Kurzör) sola doğru kaydırır. Diğer bir
anlatımla; önündeki karakteri siler.
NUM LOCK TUŞU: Tuşa bir kez basıldığında ve lambası yanık durumda iken, 0 ile 9
arasındaki rakamları, tekrar basılıp lamba söndürüldüğünde ise, rakamlar
dışındaki işlevleri yerine getirir.
SCROLL LOCK TUŞU: Bir kilitleme tuşudur. Körzırı sabit tutup, ekranın kaymasını
sağlar.
DELETE (DEL) TUŞU: Yazım imlecinin üzerinde bulunduğu karakteri silen ve
silinen her karakter için imlecin sağındaki karakter sola kayar. Yani, yazım
imlecinin üzerinde ve arkasında bulunan karakterleri siler.
INSERT (INS) TUŞU: İki karakter arasını açarak, araya karakter girilmesini veya
bir kez daha basıldığında; yazı yazılmaya başlanılan bölümden itibaren, sağa
doğru silerek yazmayı, yani yazılanların üzerinden ve silerek yazmayı
(Overytype) sağlar.
PAGE UP (PGUP) TUŞU: Körzırı sayfa sayfa yukarı taşır.
PAGE DOWN (PGDN) TUŞU: Körzırı sayfa sayfa aşağı taşır.
PAUSE TUŞU: Program akışını geçici olarak durdurur.
PRINT SCREEN TUŞU: Dos ortamında iken bu tuş kullanıldığında, ekranda
görünenler yazıcıdan yazdırılır. Windows ortamında ise, ekran görünümünün
panoya (Clip Board) gönderilmesini sağlar
HOME TUŞU: Körzırı satır/sayfa başına konumlanmasını sağlar.
END TUŞU: Körzırı satır/sayfa sonuna konumlanmasını sağlar.
Ekran (Monitör)
Ekranları tek renkli (Monochrome)
ve renkli (Colour) olmak üzere ikiye ayırırız. Bunların dışında ekranlar
büyüklüklerine göre de 10”, 12”, 14”, 15”, 17”, 21” (Inch) olmak üzere
çeşitlere ayrılırlar.
Ekranlardaki görüntü
kalitesini belirleyen bir entegre devrenin bilgisayara konulması gerekir. Bu
devreye, Ekran Kartı adı verilir. Bu kartlar kendi aralarında; Monochrome,
Hercules, EGA (Enchanded Graphics Adaptör), MGA (Multi Colours Graphics
Adaptör), CGA (Colour Graphics Adaptör), VGA (Video Graphics Adaptör) ve SVGA
(Süper Video Graphics Adaptör) olarak kısımlara ayrılırlar.
Bütün ekranlarda görülen
her türlü sembol, Pixel adı verilen noktalardan meydana gelir. Pixel, ekranda
görülen en küçük noktadır. Ekrandaki pixel sayısına Çözünürlük/Çözünürlük
Hassasiyeti (Resolation) denir. Pixel sayısı arttıkça görüntü kalitesi de
yükselir. Genellikle ekranlarda 25 satır, 80 sütun bulunur.
Bir Ekranda Neler
Önemlidir?
Büyüklük: 11”, 12”, 14”, 17”, 19” gibi.
Renklilik/Tek Renklilik Colour/Monochrome)
Titreşimsizlik
Az Radyasyon ışıması olanlar tercih edilmelidir.
Gösterme Noktaları’nın yakınlığı Æ28, Æ39 gibi.
Ekran Kartları
Sistem ünitesinde yer
alırlar ve ekran kartına bağlanırlar. Gösterme kalitesi Pixsel
(Resolution/Yoğunluk) ile ifade edilir. Örneğin 640x480, 1024x720 pixel gibi.
Bunlardan MDA, CGA, EGA,
VGA, SVGA’yı günümüzde bulunanlar arasında sayabiliriz. VGA ve SVGA ise
günümüzde en çok kullanılardandır.
Ekran Kartında (VRAM)
Önemli Olan
Video belleğin büyüklüğü
önemlidir. Bunlar 256 KB, 512 KB, 1 MB, 2 MB, 4 MB gibi büyüklüklerde olurlar.
Kartın çalıştığı veri yolu genişliği de önemlidir. Bunlar 32 bit, 64 bit gibi
ölçümlenirler.
YAZICILAR (PRINTER)
Yazıcılar; bilgilerin, grafiklerin
kağıda aktarılmasını/yazdırılmasını sağlayan çıktı aygıtlarıdır. Çalışma
prensiplerine göre üç gruba ayrılırlar.
Nokta Vuruşlu (Dot Matrix) Yazıcılar: Yazıcı kafasındaki iğnelerin şeride
vurmasıyla yazarlar. Kafadaki iğne sayısı 9 pin, 18 pin, 24 pin olabilir. Bu
tip yazıcıların hızları CPS (Character Per Second/Karakter Başına Saniye) ile
ifade edilirler. 400, 500, 600, 900 CPS ve 80, 136 kolon şeklinde iki tip
vardır. Renkli yazan çeşitleri de bulunur. 4-5 nüsha kağıt takılabilir. Otomatik
kağıt besleme ünitesi takılabilen cinsleri bulunur. Bilgisayara seri ya da
paralel bağlanabilirler. Paralel bağlantı şekli yaygındır. Yazım kaliteleri göz
ardı edildiğinde, en çok kullanılan yazıcılardır diyebiliriz. Zira bir seferde
birden fazla kopya alma imkanı vardır.
Laser Yazıcılar: Yazıcı-fotokopi makinesi karışımı yazıcılardır. Baskı şeklinde
çıktı verirler. Baskı yoğunlukları 400-600 DPI (Dot Per Inch “Inch, tek nokta
sayısıdır”. 1 Inch=2,54 cm) şeklinde belirlenir. Bunların da renkli tipleri
mevcuttur. Sürekli kağıt takılabilen cinsleri de bulunmaktadır. Destekledikleri
yazı tipleri, sayısı ve bellek büyüklükleri önemlidir. Hızları, dakikada
yazdıkları sayfa sayısıyla ölçülür. 6,8,10,12 PPM (Page Per Minute) gibi. Bu
yazıcılar; reklamcılık, dizgicilik, desinatörlük gibi, kaliteli basımın gerekli
olduğu yerlerde kullanılırlar.
Satır Yazıcılar (Line Printers): En hızlı yazım yapan yazıcılardır. Fatura
basımında, uzun liste alımlarında kullanılırlar. Hızları dakikadaki satır
sayısı ile ölçülür. 400, 600, 800, 1200, 2400 LPM (Lines Per Minutes) gibi.
Ink Jet Printer (Mürekkep Püskürtmeli Yazıcı): Kaliteli yazım yapar ve sessiz
çalışırlar. Hızları CPS (Character Per Second) değeri ile ölçülür.
İLETİŞİM BİRİMLERİ
(COMMINICATION UNITS)
Bilgisayarın başka bir
merkezdeki bilgisayar ile ya da aynı ortamda başka bir bilgisayar ile iletişim
kurması gerektiği durumlarda kullanılan birimlerdir. En yaygın örneği
Modem’dir. Modem, bilgisayardaki bilgileri alan ve onu sinyallere dönüştüren
aygıttır.
Bir modemin
kullanılabilmesi için, NetWork sistemi gereklidir.
Ayrıca da; iletişim
birimleri arasında şu elemanları sıralayabiliriz.
Plotter (Çizici): Grafik veya büyük harita çizimlerinde kullanılırlar. Kendine
özgü kalemlerle baskı yapar ve genellikle mimari projelerin ya da paftaların
hazırlanmasında kullanılırlar.
Scanner (Tarayıcı): İstenilen bilgiyi ve resmi bilgisayara aktaran aygıttır.
El Tarayıcısı
Masa Tarayıcısı olarak ikiye ayrılırlar.
Kağıttaki yazıları veya
resimleri tarayarak, bilgisayar ortamına grafik bilgi olarak aktarırlar. Bir
girdi birimidir.
Fare (Mouse): Programları, tıklamalar ile kolayca çalıştırabilmemizi,
kullanmamızı, tanımlama yapmamızı sağlayan iletişim birimleridir.
Light Pen (Işıklı Kalem): Bir grafik tableti yardımı ile ve el hareketlerimizle
grafik oluşturmayı sağlarlar.
CD-ROM (Compact Disk
Read-Only Memory) Sürücüsü: Compact diskleri okuyabilen aygıtlar olmalarına rağmen,
günümüz teknolojisi sayesinde hem okuyup hem de yazabilen DVD tipleri piyasaya
çıkmıştır. 2, 4, 6, 8, 10 gibi hızlarda üretilmeye başlanan bu sürücüler,
günümüzde 40 hıza erişmişlerdir. Bunlar, hızlarına karşılık gelen x simgesi ile
belirtilmektedirler (32x gibi). Ancak bu hız çoğalması, aşırı titreşime neden
olmakta ve okuyucu lazerli kafayı ya da çevirme motorunu bozabilmektedir.
CD-ROM’ların sadece CD
okuyanları çoğunlukta olmakla birlikte, hem okuyan ve hem de yazabilen türleri
bulunmakta, ancak çok pahalı olduklarından yaygınlaşamamaktadırlar.
CD sürücüleri
bilgisayara hem dahili hem de harici takılabilirler. Dahili kullanımı daha
kolay ve yaygındır. CD’lerde, tıpkı kütüphane gibi, başvurduğumuz bilgileri
saklamak mümkündür. Ayrıca bu bilgilere sesli ve görüntülü bilgiler de dahil
edilebilir. Örneğin bir sanatçının klipini, hem sesli, hem görüntülü ve hem de
görüntü üzerinde bulunan yazılarla birlikte izleyebiliriz.
CD’ler eğitim-öğretim ve
daha birçok alanda bilgi içerir halde satılmaktadırlar.
Bir CD’ye 650-800 MB
büyüklüğünde bilgi saklanabilir. Buna, CD kapasitesi adı verilmektedir.
Harici (External) Disket Sürücü: Bu tür floppy disk sürücüleri pek yaygın
olmamakla birlikte kullanım alanına sahiptirler.
Harici (External) Hard Disk: Bir bilgisayara harici olarak takılabilen
disklerdir ve bunlar da yaygın değildir.
Tape: Tape kasetleri dediğimiz kartuşlar ise; 250 MB, 500 MB, 1 GB, 2 GB, 4 GB
ve daha yüksek kapasitede yedekleme üniteleridir.
Modem: Kablolu hatlar üzerinden
uzak bilgisayarlarla veri iletişimi sağlayan cihazdır. Harici olarak
kullanılabildiği gibi, bilgisayarın içine takılarak da kullanılabilir. Modem’in
hızlı veri transferi yapması istenilir. Bu transfer hızı BPS (Bit Per
Second/Sadiyene Transfer Edilen Bit Sayısı) ile ifade edilir ve buna da BAUT
RATE adı verilir. Örneğin: 14400 bps, 9600 bps, 1920 bps, 28800 bps gibi.
Bilgisayar+Modem+PTT
Telefon Hattı+Modem+Bilgisayar sıralamasına modem bağlantısı denilir. Buradaki
veri iletişimini sağlayacak olan en başta Modem, ardından da İletişim
Programıdır.
Modemlerin, veri
sıkıştırma ve hata düzeltme yetenekli olanları bulunmaktadır. Ayrıca bu
modemler kiralık hatlarda ya da telefon hatlarında çalışabilirler.
Telefon hattını
kullanan DIAL-UP modem,
Hem telefon
hattı ve hem de kiralık hattı kullanabilen LEASED modemler olarak ikiye
ayrılırlar.
Telefon hattının ismi
Dial-Up, kiralık hattın ismi ise Leased Line (LL)’dir. Emniyeti gerektiren
bilgi aktarımlarında kiralık hatlar tercih nedenidir.
Network:
Bilgisayar ağındaki en güçlü makinedir. Diğer bilgisayarlar bu bilgisayarın
yeteneklerini kullanırlar.
Bir Network’ü oluşturan
birleşimler şunlardır;
Sunucu Makine (Hizmet Bilgisayarı “Server”)
İstemci Makine (Kullanıcı Makine “User”)
Bağlantı Kabloları
Bağlantı Elemanları (Konnektörler)
Network Kartları
Network İşletim Sistemi Yazılımı
Modem
Yönlendirici (Router)
Kuvvetlendirici (Repeater)
Dağıtıcılar (HUB)
Bir Network’ün avantajlarını
şu şekilde sıralayabiliriz.
Programların paylaşımı
Donanımların paylaşımı
Çok kullanıcılı ortam oluşturulabilmesi
Güvenlik (Network’te şifresiz kullanım olmaz).
En çok kullanılan
Network işletim sistemleri ise
Novell Netware
Banyan Vines
Windows NT